Üniversitemiz İktisat Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. İsa YILMAZ ile Durham Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet ASUTAY’ın “Financialisation of Islamic finance: a Polanyian approach on the hegemony of market logic over Islamic Logic” adlı makalesi, New Political Economy Dergisi’nin erken görünümünde yayımlandı.
YILMAZ ve ASUTAY’ın çalışmasındaki ana tema, İslami finansın küresel finansallaşma süreçlerine nasıl dahil olduğu ve bu sürecin İslam ekonomisi ilkeleri üzerindeki etkileridir. Yazarlar, İslami finansın başlangıçta etik ve sosyal normlara dayalı bir ekonomik sistem kurmayı hedeflediğini, ancak zamanla küresel kapitalist sistemle bütünleşerek, esasen borç tabanlı finansal araçları benimseyen ve risk paylaşımını geri plana atan bir yapıya dönüştüğünü ifade etmektedir. Bu dönüşüm, İslami finansın özgün yeniliğinden uzaklaşmasına, finansallaşma yoluyla neoliberal mantığa uyum sağlamasına neden olmuştur.
Çalışmada, İslami finansın neoliberal finansallaşma sürecine direnemediği ve başlangıçtaki etik ve sosyal hedeflerinden saparak küresel kapitalist sistemle bütünleştiği vurgulanmaktadır. Polanyi'nin "gömülülük" kavramını temel alarak, İslami finansın reel ekonomiden uzaklaşma, borç teşvik eden araçların artışı ve finansal kazançların öncelik haline gelmesi gibi süreçlerle melez ve hibrit bir sisteme dönüştüğü belirtilmiştir. Bu durum, yalnızca İslami finansın toplumsal refahı destekleme ve kapitalizme karşı alternatif bir model sunma misyonunu zayıflatmakla kalmamış, aynı zamanda kapitalist sistemin istikrarsızlık ve kriz eğilimlerini de bu alana taşımıştır. Yazarlar, İslami finansın özgün moral ekonomi değerlerine geri dönmesini, borç yerine risk paylaşımını teşvik eden bir yapı kurmasını ve neoliberal etkileri azaltmak için düzenleyici reformların gerçekleştirilmesi gerektiğini önermektedir. Böylece, finansal sistemin toplumun etik ve sosyo-ekonomik değerleriyle daha uyumlu hale getirilmesi sağlanabilir.
Makaleye ulaşmak için tıklayınız.
